|
|
| [1]καὶ ἐγένετο ἐν μιᾷ τῶν ἡμερῶν διδάσκοντος αὐτοῦ τὸν λαὸν ἐν τῶ ἱερῶ καὶ εὐαγγελιζομένου ἐπέστησαν οἱ ἀρχιερεῖς καὶ οἱ γραμματεῖς σὺν τοῖς πρεσβυτέροις, |
[1]והוא בחד מנ יומתא כד מלפ בהיכלא לעמא ומסבר קמו עלוהי רבי כהנא וספרא עמ קשׁישׁא |
| [2]καὶ εἶπαν λέγοντες πρὸς αὐτόν, εἰπὸν ἡμῖν ἐν ποίᾳ ἐξουσίᾳ ταῦτα ποιεῖς, ἢ τίς ἐστιν ὁ δούς σοι τὴν ἐξουσίαν ταύτην. |
[2]ואמרינ לה אמר לנ באינא שׁולטנא הלינ עבד אנת ומנו הו דיהב לכ שׁולטנא הנא |
| [3]ἀποκριθεὶς δὲ εἶπεν πρὸς αὐτούς, ἐρωτήσω ὑμᾶς κἀγὼ λόγον, καὶ εἴπατέ μοι· |
[3]ענא ישׁוע ואמר להונ אשׁאלכונ ואפ אנא מלתא ואמרו לי |
| [4]τὸ βάπτισμα ἰωάννου ἐξ οὐρανοῦ ἦν ἢ ἐξ ἀνθρώπων; |
[4]מעמודיתה דיוחננ מנ שׁמיא הות או מנ בנינשׁא |
| [5]οἱ δὲ συνελογίσαντο πρὸς ἑαυτοὺς λέγοντες ὅτι ἐὰν εἴπωμεν, ἐξ οὐρανοῦ, ἐρεῖ, διὰ τί οὐκ ἐπιστεύσατε αὐτῶ; |
[5]הנונ דינ מתחשׁבינ הוו בנפשׁהונ ואמרינ דאנ נאמר מנ שׁמיא אמר לנ ומטל מנא לא הימנתוניהי |
| [6]ἐὰν δὲ εἴπωμεν, ἐξ ἀνθρώπων, ὁ λαὸς ἅπας καταλιθάσει ἡμᾶς, πεπεισμένος γάρ ἐστιν ἰωάννην προφήτην εἶναι. |
[6]אנ דינ נאמר מנ בני אנשׁא רגמ לנ עמא כלה מפסינ גיר דיוחננ נביא הו |
| [7]καὶ ἀπεκρίθησαν μὴ εἰδέναι πόθεν. |
[7]ואמרו לה דלא ידעינ חננ מנ אימכא הי |
| [8]καὶ ὁ ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς, οὐδὲ ἐγὼ λέγω ὑμῖν ἐν ποίᾳ ἐξουσίᾳ ταῦτα ποιῶ. |
[8]אמר להונ ישׁוע ולא אנא אמר אנא לכונ באינא שׁולטנא הלינ עבד אנא |
| [9]ἤρξατο δὲ πρὸς τὸν λαὸν λέγειν τὴν παραβολὴν ταύτην· ἄνθρωπός [τις] ἐφύτευσεν ἀμπελῶνα, καὶ ἐξέδετο αὐτὸν γεωργοῖς, καὶ ἀπεδήμησεν χρόνους ἱκανούς. |
[9]ושׁרי דנאמר לעמא מתלא הנא גברא חד נצב כרמא ואוחדה לפלחא ואבעד זבנא סגיאא |
| [10]καὶ καιρῶ ἀπέστειλεν πρὸς τοὺς γεωργοὺς δοῦλον, ἵνα ἀπὸ τοῦ καρποῦ τοῦ ἀμπελῶνος δώσουσιν αὐτῶ· οἱ δὲ γεωργοὶ ἐξαπέστειλαν αὐτὸν δείραντες κενόν. |
[10]ובזבנא שׁדר עבדה לות פלחא דנתלונ לה מנ פארא דכרמא פלחא דינ מחאוהי ושׁדרוהי כד סריק |
| [11]καὶ προσέθετο ἕτερον πέμψαι δοῦλον· οἱ δὲ κἀκεῖνον δείραντες καὶ ἀτιμάσαντες ἐξαπέστειλαν κενόν. |
[11]ואוספ ושׁדר לעבדה אחרנא הנונ דינ אפ להו מחאוהי וצערוהי ושׁדרוהי כד סריק |
| [12]καὶ προσέθετο τρίτον πέμψαι· οἱ δὲ καὶ τοῦτον τραυματίσαντες ἐξέβαλον. |
[12]ואוספ ושׁדר דתלתא הנונ דינ אפ להו צלפוהי ואפקוהי |
| [13]εἶπεν δὲ ὁ κύριος τοῦ ἀμπελῶνος, τί ποιήσω; πέμψω τὸν υἱόν μου τὸν ἀγαπητόν· ἴσως τοῦτον ἐντραπήσονται. |
[13]אמר מרא כרמא מנא אעבד אשׁדר ברי חביבא כבר נחזוניהי ונתכחדונ |
| [14]ἰδόντες δὲ αὐτὸν οἱ γεωργοὶ διελογίζοντο πρὸς ἀλλήλους λέγοντες, οὖτός ἐστιν ὁ κληρονόμος· ἀποκτείνωμεν αὐτόν, ἵνα ἡμῶν γένηται ἡ κληρονομία. |
[14]כד חזאוהי דינ פלחא מתחשׁבינ הוו בנפשׁהונ ואמרינ הנו ירתא תו נקטליוהי ותהוא ירתותא דילנ |
| [15]καὶ ἐκβαλόντες αὐτὸν ἔξω τοῦ ἀμπελῶνος ἀπέκτειναν. τί οὗν ποιήσει αὐτοῖς ὁ κύριος τοῦ ἀμπελῶνος; |
[15]ואפקוהי לבר מנ כרמא וקטלוהי מנא הכיל נעבד להונ מרא כרמא |
| [16]ἐλεύσεται καὶ ἀπολέσει τοὺς γεωργοὺς τούτους, καὶ δώσει τὸν ἀμπελῶνα ἄλλοις. ἀκούσαντες δὲ εἶπαν, μὴ γένοιτο. |
[16]נאתא ונובד לפלחא הנונ ונתל כרמא לאחרנא כד שׁמעו דינ אמרו לא תהוא הדא |
| [17]ὁ δὲ ἐμβλέψας αὐτοῖς εἶπεν, τί οὗν ἐστιν τὸ γεγραμμένον τοῦτο· λίθον ὃν ἀπεδοκίμασαν οἱ οἰκοδομοῦντες, οὖτος ἐγενήθη εἰς κεφαλὴν γωνίας; |
[17]הו דינ חר בהונ ואמר ומנא הי הי דכתיבא דכאפא דאסליו בניא הי הות לרישׁ קרנא דזויתא |
| [18]πᾶς ὁ πεσὼν ἐπ᾽ ἐκεῖνον τὸν λίθον συνθλασθήσεται· ἐφ᾽ ὃν δ᾽ ἂν πέσῃ, λικμήσει αὐτόν. |
[18]וכל דנפל על הי כאפא נתרעע וכל מנ דהי תפל עלוהי תדריוהי |
| [19]καὶ ἐζήτησαν οἱ γραμματεῖς καὶ οἱ ἀρχιερεῖς ἐπιβαλεῖν ἐπ᾽ αὐτὸν τὰς χεῖρας ἐν αὐτῇ τῇ ὥρᾳ, καὶ ἐφοβήθησαν τὸν λαόν· ἔγνωσαν γὰρ ὅτι πρὸς αὐτοὺς εἶπεν τὴν παραβολὴν ταύτην. |
[19]בעו הוו דינ רבי כהנא וספרא דנרמונ עלוהי אידיא בהי שׁעתא ודחלו מנ עמא ידעו גיר דעליהונ אמר מתלא הנא |
| [20]καὶ παρατηρήσαντες ἀπέστειλαν ἐγκαθέτους ὑποκρινομένους ἑαυτοὺς δικαίους εἶναι, ἵνα ἐπιλάβωνται αὐτοῦ λόγου, ὥστε παραδοῦναι αὐτὸν τῇ ἀρχῇ καὶ τῇ ἐξουσίᾳ τοῦ ἡγεμόνος. |
[20]ושׁדרו לותה גשׁושׁא דמתדמינ בזדיקא דנאחדוניהי במלתא ונשׁלמוניהי לדינא ולשׁולטנה דהגמונא |
| [21]καὶ ἐπηρώτησαν αὐτὸν λέγοντες, διδάσκαλε, οἴδαμεν ὅτι ὀρθῶς λέγεις καὶ διδάσκεις καὶ οὐ λαμβάνεις πρόσωπον, ἀλλ᾽ ἐπ᾽ ἀληθείας τὴν ὁδὸν τοῦ θεοῦ διδάσκεις· |
[21]ושׁאלוהי ואמרינ לה מלפנא ידעינ חננ דתריצאית ממלל אנת ומלפ אנת ולא נסב אנת באפא אלא בקושׁתא אורחא דאלהא מלפ אנת |
| [22]ἔξεστιν ἡμᾶς καίσαρι φόρον δοῦναι ἢ οὔ; |
[22]שׁליט לנ דנתל כספ רשׁא לקסר או לא |
| [23]κατανοήσας δὲ αὐτῶν τὴν πανουργίαν εἶπεν πρὸς αὐτούς, |
[23]הו דינ אסתכל חרעותהונ ואמר מנא מנסינ אנתונ לי |
| [24]δείξατέ μοι δηνάριον· τίνος ἔχει εἰκόνα καὶ ἐπιγραφήν; οἱ δὲ εἶπαν, καίσαρος. |
[24]חואוני דינרא דמנ אית בה צלמא וכתיבתא הנונ דינ אמרינ דקסר |
| [25]ὁ δὲ εἶπεν πρὸς αὐτούς, τοίνυν ἀπόδοτε τὰ καίσαρος καίσαρι καὶ τὰ τοῦ θεοῦ τῶ θεῶ. |
[25]אמר להונ ישׁוע הבו הכיל דקסר לקסר ודאלהא לאלהא |
| [26]καὶ οὐκ ἴσχυσαν ἐπιλαβέσθαι αὐτοῦ ῥήματος ἐναντίον τοῦ λαοῦ, καὶ θαυμάσαντες ἐπὶ τῇ ἀποκρίσει αὐτοῦ ἐσίγησαν. |
[26]ולא אשׁכחו למאחד מנה מלתא קדמ עמא ואתדמרו על פתגמה ושׁתקו |
| [27]προσελθόντες δέ τινες τῶν σαδδουκαίων, οἱ [ἀντι]λέγοντες ἀνάστασιν μὴ εἶναι, ἐπηρώτησαν αὐτὸν |
[27]קרבו דינ אנשׁינ מנ זדוקיא הנונ דאמרינ דקימתא לית ושׁאלוהי |
| [28]λέγοντες, διδάσκαλε, μωϊσῆς ἔγραψεν ἡμῖν, ἐάν τινος ἀδελφὸς ἀποθάνῃ ἔχων γυναῖκα, καὶ οὖτος ἄτεκνος ᾖ, ἵνα λάβῃ ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ τὴν γυναῖκα καὶ ἐξαναστήσῃ σπέρμα τῶ ἀδελφῶ αὐτοῦ. |
[28]ואמרינ לה מלפנא מושׁא כתב לנ דאנ אנשׁ נמות אחוהי דאית לה אנתתא דלא בניא נסב אחוהי אנתתה ונקימ זרעא לאחוהי |
| [29]ἑπτὰ οὗν ἀδελφοὶ ἦσαν· καὶ ὁ πρῶτος λαβὼν γυναῖκα ἀπέθανεν ἄτεκνος· |
[29]שׁבעא דינ אחינ אית הוו וקדמיא נסב אנתתא ומית דלא בניא |
| [30]καὶ ὁ δεύτερος |
[30]ונסבה דתרינ לאנתתה והנא מית דלא בניא |
| [31]καὶ ὁ τρίτος ἔλαβεν αὐτήν, ὡσαύτως δὲ καὶ οἱ ἑπτὰ οὐ κατέλιπον τέκνα καὶ ἀπέθανον. |
[31]ודתלתא תוב נסבה והכות ואפ שׁבעתיהונ ומיתו ולא שׁבקו בניא |
| [32]ὕστερον καὶ ἡ γυνὴ ἀπέθανεν. |
[32]ומיתת בחרתא ואפ אנתתא |
| [33]ἡ γυνὴ οὗν ἐν τῇ ἀναστάσει τίνος αὐτῶν γίνεται γυνή; οἱ γὰρ ἑπτὰ ἔσχον αὐτὴν γυναῖκα. |
[33]בקימתא הכיל דאינא מנהונ תהוא אנתתא שׁבעתיהונ גיר נסבוה |
| [34]καὶ εἶπεν αὐτοῖς ὁ ἰησοῦς, οἱ υἱοὶ τοῦ αἰῶνος τούτου γαμοῦσιν καὶ γαμίσκονται, |
[34]אמר להונ ישׁוע בנוהי דעלמא הנא נסבינ נשׁא ונשׁא הוינ לגברא |
| [35]οἱ δὲ καταξιωθέντες τοῦ αἰῶνος ἐκείνου τυχεῖν καὶ τῆς ἀναστάσεως τῆς ἐκ νεκρῶν οὔτε γαμοῦσιν οὔτε γαμίζονται· |
[35]הנונ דינ דלהו עלמא שׁוו ולקימתא דמנ בית מיתא לא נסבינ נשׁא ואפ לא נשׁא הוינ לגברא |
| [36]οὐδὲ γὰρ ἀποθανεῖν ἔτι δύνανται, ἰσάγγελοι γάρ εἰσιν, καὶ υἱοί εἰσιν θεοῦ, τῆς ἀναστάσεως υἱοὶ ὄντες. |
[36]אפ לא גיר תוב לממת משׁכחינ איכ מלאכא אנונ גיר ובניא איתיהונ דאלהא מטל דהוו בניא דקימתא |
| [37]ὅτι δὲ ἐγείρονται οἱ νεκροὶ καὶ μωϊσῆς ἐμήνυσεν ἐπὶ τῆς βάτου, ὡς λέγει κύριον τὸν θεὸν ἀβραὰμ καὶ θεὸν ἰσαὰκ καὶ θεὸν ἰακώβ· |
[37]דקימינ דינ מיתא אפ מושׁא בדק אדכר גיר בסניא כד אמר מריא אלהה דאברהמ ואלהה דאיסחק ואלהה דיעקוב |
| [38]θεὸς δὲ οὐκ ἔστιν νεκρῶν ἀλλὰ ζώντων, πάντες γὰρ αὐτῶ ζῶσιν. |
[38]אלהא דינ לא הוא דמיתא אלא דחיא כלהונ גיר חיינ אנונ לה |
| [39]ἀποκριθέντες δέ τινες τῶν γραμματέων εἶπαν, διδάσκαλε, καλῶς εἶπας· |
[39]וענו אנשׁינ מנ ספרא ואמרינ לה מלפנא שׁפיר אמר אנת |
| [40]οὐκέτι γὰρ ἐτόλμων ἐπερωτᾶν αὐτὸν οὐδέν. |
[40]ולא תוב אמרחו למשׁאלותה על מדמ |
| [41]εἶπεν δὲ πρὸς αὐτούς, πῶς λέγουσιν τὸν χριστὸν εἶναι δαυὶδ υἱόν; |
[41]ואמר הוא להונ איכנא אמרינ ספרא על משׁיחא דברה הו דדויד |
| [42]αὐτὸς γὰρ δαυὶδ λέγει ἐν βίβλῳ ψαλμῶν, εἶπεν κύριος τῶ κυρίῳ μου, κάθου ἐκ δεξιῶν μου |
[42]והו דויד אמר בכתבא דמזמורא דאמר מריא למרי תב לכ מנ ימיני |
| [43]ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου. |
[43]עדמא דאסימ בעלדבביכ תחית רגליכ |
| [44]δαυὶδ οὗν κύριον αὐτὸν καλεῖ, καὶ πῶς αὐτοῦ υἱός ἐστιν; |
[44]אנ הכיל דויד קרא לה מרי איכנא ברה הו |
| [45]ἀκούοντος δὲ παντὸς τοῦ λαοῦ εἶπεν τοῖς μαθηταῖς [αὐτοῦ], |
[45]וכד כלה עמא שׁמע הוא אמר לתלמידוהי |
| [46]προσέχετε ἀπὸ τῶν γραμματέων τῶν θελόντων περιπατεῖν ἐν στολαῖς καὶ φιλούντων ἀσπασμοὺς ἐν ταῖς ἀγοραῖς καὶ πρωτοκαθεδρίας ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ πρωτοκλισίας ἐν τοῖς δείπνοις, |
[46]אזדהרו מנ ספרא דצבינ למהלכו באסטלא ורחמינ שׁלמא בשׁוקא ורישׁ מותבא בכנושׁתא ורישׁ סמכא בחשׁמיתא |
| [47]οἳ κατεσθίουσιν τὰς οἰκίας τῶν χηρῶν καὶ προφάσει μακρὰ προσεύχονται· οὖτοι λήμψονται περισσότερον κρίμα. |
[47]הנונ דאכלינ בתא דארמלתא בעלתא דמורכינ צלותהונ הנונ נקבלונ דינא יתירא |